بررسی کارایی زیست محیطی پنبه‌کاران کشور

پنبه به علت مصارف گوناگون در دنیای امروز، اهمیت اقتصادی و تجاری زیادی دارد. همچنین این محصول یکی از مهم‌ترین گیاهان روغنی در سطح جهان می‌باشد و کشت و کار آن در کشورها به‌طور روزافزون افزایش می‌یابد. با توجه به اینکه این محصول ماده اولیه صنایع نساجی می‌باشد، در سال‌های اخیر مورد توجه ویژه‌ی دولت قرارگرفته است؛ لذا بررسی کارایی این محصول عامل بسیار مهم و تأثیر‌گذاری در افزایش تولید و عملکرد آن، بدون نیاز به هزینه اضافی، می‌باشد. در مطالعه حاضر انواع کارایی فنی، تخصیصی، اقتصادی با دو روش استاندارد و تلفیقی ویژه در دو سطح ثابت و متغیر نسبت به مقیاس برای تعیین کارایی مصرف آب و زیست محیطی آن در استان‌های تولیدکننده این محصول انجام گرفت. اطلاعات آماری این مطالعه از سالنامه 94-93 جهاد کشاورزی استخراج گردیده است. متوسط کارایی اقتصادی، متغیر نسبت به مقیاس در دو روش استاندارد و زیست محیطی به ترتیب برابر با 81/0 و 78/0 درصد می‌باشد. در این مطالعه پس از حل مدل‌ تحلیل پوششی نهاده گرا، نتایج حاصله برای مقایسه دو روش استاندارد و زیست محیطی در سطح متغیر و ثابت نسبت به مقیاس موردبررسی قرار گرفت. با استناد به این نتایج استان‌هایی که با روش استاندارد، کارا شناخته شده‌اند، با روش کارایی ویژه(زیست محیطی) نیز نسبتا کارا می‌باشند. اما برای استان‌های غیرکارا، مقدار برآورد شده درروش تلفیقی ویژه نسبت به مقادیر کارایی استاندارد کمتر می‌باشد. به عبارت دیگر کارایی زیست محیطی(تلفیقی ویژه)در این روش نتایج دقیق‌تری نسبت به کارایی استاندارد برآورد نموده است که نتایج حاکی از آن است که برخی استان‌ها از لحاظ زیست‌محیطی و مصرف آب کارا نبوده است. توصیه می‌شود با آگاهی رساندن به کشاورزان پنبه از طریق شرکت دادن آنان در کلاسهای ترویجی، اصلاح روش‌های آبیاری و استفاده از آب سبز (تصفیه فاضلاب) به بالا رفتن کارایی کمک شود.